-
1 exigo
I.Lit.A.In gen.:B.reges ex civitate,
to expel, Cic. de Or. 2, 48, 199:hostem e campo,
Liv. 3, 61, 8: exigor patria, Naev. ap. Non. 291, 4:aliquem domo,
Liv. 39, 11, 2:aliquem campo,
id. 37, 41, 12:omnes foras,
Plaut. Aul. 3, 1, 7:adcolas ultra famam,
Plin. 2, 68, 68, § 175:exacti reges,
driven away, Cic. de Or. 1, 9, 37; cf.:Tarquinio exacto,
id. Rep. 1, 40:anno post Tarquinios exactos,
Tac. A. 11, 22:Orestes exactus furiis,
driven, tormented, Ov. Tr. 4, 4, 70:virum a se,
Plaut. Mil. 4, 6, 62:uxorem,
to put away, divorce, Ter. Hec. 2, 1, 45; Suet. Caes. 50; id. Claud. 26; cf.: illam suam (uxorem) suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis; claves ademit;exegit,
turned her out of the house, Cic. Phil. 2, 28, 69: aliquem vitā, i. e. to kill, Sen. de Ira, 1, 6: corpus e stratis, to raise up or out, Sil. 16, 234:maculam,
to take out, Suet. Aug. 94: et sacer admissas exigit Hebrus aquas, pours out into the sea, Ov. H. 2, 114; of weapons, to thrust from one, thrust, drive:non circumspectis exactum viribus ensem Fregit,
thrust, impelled, Ov. M. 5, 171; so,ensem,
Luc. 8, 656; cf.:ensem per medium juvenem,
plunges through the middle, Verg. A. 10, 815:gladium per viscera,
Flor. 4, 2, 68:tela in aliquem,
Sen. Cons. ad Marc. 16;hence: aliquem hastā,
i. e. to thrust through, transfix, Val. Fl. 6, 572.—Mid.:quae (hasta) cervice exacta est,
passed out, passed through, Ov. M. 5, 138: prope sub conatu adversarii manus exigenda, to be put forth, raised (for a blow), Quint. 6, 4, 8 Spald.:(capellas) a grege in campos, hircos in caprilia,
to drive out, Varr. R. R. 2, 3, 8:sues pastum,
id. ib. 2, 4, 6:radices altius,
to send out, Cels. 5, 28, 14; cf.:vitis uvas,
Col. 3, 2, 10; 3, 6, 2; Cels. 8, 1 med. —In partic.1.A scenic t. t., to drive off, i. e. hiss off a piece or a player from the stage (rare):2.spectandae (fabulae) an exigendae sint vobis prius,
Ter. And. prol. 27 Ruhnk.; so, fabulas, id. Hec. prol. alt. 4; id. ib. 7.—To demand, require, enforce, exact payment of a debt, taxes, etc., or the performance of any other duty (very freq.;(β).syn.: posco, postulo, flagito, contendo, etc.): ad eas pecunias exigendas legatos misimus,
Cic. Fam. 13, 11, 1: pecunias a civitatibus, id. Div. ap. Caecil. 10, 33:acerbissime pecunias imperatas,
Caes. B. C. 3, 32; cf. id. ib. 1, 6 fin.; Cic. Pis. 16, 38; id. N. D. 3, 34, 84:quaternos denarios,
id. Font. 5, 9:tributa,
id. Fam. 3, 7, 3:pensionem,
id. ib. 6, 18, 5:nomina sua,
id. Verr. 2, 1, 10, § 28:mercedem,
id. Lael. 21, 80 et saep.:equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae,
Caes. B. C. 1, 30, 4:obsides ab Apolloniatibus,
id. ib. 3, 12, 1:viam,
to demand the construction of a road, Cic. Verr. 2, 1, 59, § 154; Liv. 42, 3, 7:a quoquam ne pejeret,
Juv. 13, 36.—Esp.: rationem, to exact an account:ut Athenienses rationibus exigendis non vacarent,
Val. Max. 3, 1, ext. 1; Plin. Ep. 10, 81, 1:libertorum nomina a quibus ratio exigi posset,
Suet. Aug. 101 fin. —In pass.: exigor aliquid, to be solicited, dunned for money, etc. (post-class.): exigor portorium, id est, exigitur de me portorium, Caecil. ap. Gell. 15, 14, 5; id. ap. Non. 106, 24: (Rib. Com. Fragm. p. 51): sese pecunias maximas exactos esse, Q. Metell. Numid. ap. Gell. 15, 14, 2; Dig. 23, 4, 32.—3.To examine, inquire into (post-Aug.):4.nec illae (conjuges) numerare aut exigere plagas pavent,
Tac. G. 7 fin. (so Ritter, Halm, with all MSS., cf. Holzmann ad loc.; al. exugere, said to have been the read. of a lost codex, the Arundelianus; cf. exsugo); cf.:exactum et a Titidio Labeone, cur omisisset, etc.,
id. A. 2, 85.—Of places, to go or pass beyond, to pass by, leave behind ( poet. and in post-Aug. prose):5.cum primus equis exegit anhelis Phoebus Athon,
Val. Fl. 2, 75; cf. Prop. 3, 20, 11 (4, 20, 3 M.):Troglodytae hibernum mare exigunt circa brumam,
Plin. 12, 19, 42, § 87.—In mercant. lang., to dispose of, sell:6.agrorum exigere fructus,
Liv. 34, 9, 9 Drak.: mercibus exactis, Col. poët. 10, 317. —Mathemat. t. t., to apply to a standard or measure, i. e. to examine, try, measure, weigh by any thing:II.ad perpendiculum columnas,
Cic. Verr. 2, 1, 51, § 133:materiam ad regulam et libellam,
Plin. 36, 25, 63, § 188:pondus margaritarum sua manu,
Suet. Caes. 47; cf.:aliquid mensura,
Plin. 17, 21, 35, § 159.Trop.A.In gen., to drive out, expel (very rare):B.locus, Ubi labore lassitudo exigunda ex corpore,
Plaut. Capt. 5, 4, 4: frigus atque horrorem vestimentis, Lucil. ap. Non. 291, 8.—Far more freq. and class.,In partic.1.(Acc. to I. B. 2.) To require, demand, claim any thing due:2.ego vero et exspectabo ea quae polliceris, neque exigam, nisi tuo commodo,
Cic. Brut. 4, 17:aliquid exigere magis quam rogare,
id. Fam. 2, 6, 1:longiores litteras exspectabo vel potius exigam,
id. ib. 15, 16, 1:omnibus ex rebus voluptatem quasi mercedem,
id. Fin. 2, 22, 73:ab hoc acerbius exegit natura quod dederat,
demanded back, reclaimed, id. Tusc. 1, 39, 93 Klotz.:non ut a poëta, sed ut a teste veritatem exigunt,
id. Leg. 1, 1, 4:has toties optata exegit gloria poenas,
has cost, Juv. 10, 187:poenas,
to take vengeance, id. 10, 84:de vulnere poenas,
Ov. M. 14, 478: poenam (alicui), Sen. de Ira, 2, 22 fin.; Ov. F. 4, 230:gravia piacula ab aliquo,
Liv. 29, 18, 18 et saep.—With ut:exigerem ex te cogeremque, ut responderes,
Cic. Fin. 2, 35, 119; 4, 28, 80; cf.:Calypso exigit fata ducis,
questions, inquires into, Ov. A. A. 2, 130:exactum a marito, cur, etc.,
Tac. A. 2, 85:exigite ut mores seu pollice ducat,
Juv. 7, 237 sq. —With an object-clause:exigimus potuisse eum eo tempore testamentum facere,
Dig. 29, 7, 8; 24, 3, 2.— Absol.:in exigendo non acerbum,
Cic. Off. 2, 18, 64:cum res exiget,
Quint. 5, 11, 5; 10, 3, 3; cf.:ut res exiget,
id. 12, 10, 69:si communis utilitas exegerit,
id. 12, 1, 37.— Esp.: rationem, to require an account:rerum gestarum,
Just. 19, 2, 6:numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit versus?
an explanation, Sen. Ep. 94, 28; Plin. Ep. 19, 9.—Of time, life, etc., to lead, spend, pass, complete, finish:3. 4.non novisse quicum aetatem exegerim,
Plaut. Trin. 4, 2, 111; id. Capt. 3, 5, 62:tecum aetatem,
id. Mil. 4, 2, 48; 4, 6, 60; id. Cas. 2, 5, 12:ut te dignam mala malam aetatem exigas,
id. Aul. 1, 1, 4: vitam taetre, Cat. Or. inc. 15; Ter. Heaut. 2, 3, 39:cum maerore graviorem vitam,
Sall. J. 14, 15; 85, 49; Plin. 7, 44, 45, § 139; Vitr. 2, 1, 4; Val. Max. 3, 5, 4 al.:vitae tempus,
Sen. Ep. 2, 2; Val. Max. 3, 3, ext. 6:jam ad pariendum temporibus exactis,
Cic. Verr. 2, 1, 18, § 48: qui exacta aetate moriuntur, at the close of the vigorous period of life, Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Verr. 2, 5, 8, § 21; Sall. J. 6, 2; Liv. 2, 40, 11 al.:mediam dies exegerat horam,
Ov. Am. 1, 5, 1:aevum,
Lucr. 4, 1235; Verg. A. 7, 777; Ov. M. 12, 209:tristissimam noctem,
Petr. 115:diem supremum noctemque,
Tac. A. 3, 16:ullum tempus jucundius,
Plin. Ep. 3, 1, 1:jam aestatem exactam esse,
Sall. J. 61, 1:per exactos annos,
at the end of every year, Hor. C. 3, 22, 6:exacto per scelera die,
Tac. H. 1, 47; id. A. 3, 16; so,exacto quadriennio,
Plin. 2, 47, 48, § 130; Verg. G. 3, 190; Stat. S. 2, 2, 47.—To bring to an end, to conclude, finish, complete a thing ( poet. and in post-Aug. prose):5.exegi monumentum aere perennius,
Hor. C. 3, 30, 1:opus,
Ov. R. Am. 811; id. M. 15, 871:exactus tenui pumice versus eat,
Prop. 3, 1, 8; Verg. A. 6, 637:commentarii ita sunt exacti, ut, etc.,
Quint. 10, 7, 30:eandem gracilitatem stilo exigere condiscant,
to reach, attain to, id. 1, 9, 2.—To determine, ascertain, find out:6.sociisque exacta referre,
his discoveries, Verg. A. 1, 309:non prius exacta tenui ratione saporum,
before he has ascertained, Hor. S. 2, 4, 36.— Pass. impers.:non tamen exactum, quid agat,
Ov. F. 3, 637; cf. id. Am, 3, 7, 16. —(Acc. to I. B. 3.) To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider, = examinare, ponderare (class. but perh. not in Cic.): si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1; cf.: nolite ad vestras leges atque instituta exigere ea, quae Lacedaemone fiunt, to estimate by the standard of, etc., Liv. 34, 31, 17; so,7.opus ad vires suas,
Ov. A. A. 2, 502:si omnia argumenta ad obrussam coeperimus exigere,
Sen. Q. N. 4, 5, 1; cf.:principatus tuus ad obrussam exigitur,
id. de Clem. 1, 1, 6:se ad aliquem,
id. Ep. 11 fin.:regulam emendate loquendi,
Quint. 1, 5, 2:illa non nisi aure exiguntur, quae fiunt per sonos,
are judged of, id. 1, 5, 19; cf. id. 1, 4, 7.—To treat, consult, deliberate respecting something, = considerare, deliberare (class. but not in Cic.): de his rebus ut exigeret cum eo, Furnio mandavi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 7:8.cum aliquo,
Plin. Ep. 6, 12, 3; cf.:secum aliquid,
Verg. A. 4, 476; Ov. M. 10, 587; Sen. Ep. 27:de aliqua re coram,
Plin. Ep. 9, 26, 13:haec exigentes hostes oppressere,
Liv. 22, 49, 12:quid dicendum, quid tacendum, quid differendum sit, exigere consilii est,
Quint. 6, 5, 5.—To endure, undergo:aerumnam,
Plaut. Capt. 5, 4, 12. —Hence, exactus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 5., measured; hence), precise, accurate, exact (poet and in post-Aug. prose):difficile est, quot ceciderint, exacto affirmare numero,
Liv. 3, 5, 12:acies falcis,
Plin. 17, 27, 42, § 251:fides,
Ov. Pont. 4, 9, 46.— Comp.:cura,
Suet. Tib. 18; Mart. 4, 87, 4. — Sup.:diligentia,
Front. Aquaed. 89:vir,
Plin. Ep. 8, 23, 5.—With gen.:Mamurius, morum fabraene exactior artis, Difficile est dicere,
Ov. F. 3, 383.— Adv.: exacte, exactly, precisely, accurately:ut exacte perorantibus mos est,
Sid. Ep. 7, 9.— Comp.: dicere, disserere, Mel. Prooem. § 2; Gell. 1, 3, 21.— Sup.:pascere,
Sid. Ep. 5, 11. -
2 transmitto
trans-mitto or trāmitto, mīsi, missum, 3, v. a.I.To send, carry, or convey across, over, or through; to send off, despatch, transmit from one place or person to another (syn.: transfero, traicio, traduco).A.Lit.:2.mihi illam ut tramittas: argentum accipias,
Plaut. Ep. 3, 4, 27:illam sibi,
id. ib. 1, 2, 52:exercitus equitatusque celeriter transmittitur (i. e. trans flumen),
are conveyed across, Caes. B. G. 7, 61:legiones,
Vell. 2, 51, 1:cohortem Usipiorum in Britanniam,
Tac. Agr. 28:classem in Euboeam ad urbem Oreum,
Liv. 28, 5, 18:magnam classem in Siciliam,
id. 28, 41, 17:unde auxilia in Italiam transmissurus erat,
id. 23, 32, 5; 27, 15, 7: transmissum per viam tigillum, thrown over or across, id. 1, 26, 10:ponte transmisso,
Suet. Calig. 22 fin.: in partem campi pecora et armenta, Tac. A. 13, 55:materiam in formas,
Col. 7, 8, 6.—To cause to pass through:B.per corium, per viscera Perque os elephanto bracchium transmitteres,
you would have thrust through, penetrated, Plaut. Mil. 1, 30; so,ensem per latus,
Sen. Herc. Oet. 1165:facem telo per pectus,
id. Thyest. 1089:per medium amnem transmittit equum,
rides, Liv. 8, 24, 13:(Gallorum reguli) exercitum per fines suos transmiserunt,
suffered to pass through, id. 21, 24, 5:abies folio pinnato densa, ut imbres non transmittat,
Plin. 16, 10, 19, § 48:Favonios,
Plin. Ep. 2, 17, 19; Tac. A. 13, 15:ut vehem faeni large onustam transmitteret,
Plin. 36, 15, 24, § 108.—Trop.1.To carry over, transfer, etc.:2.bellum in Italiam,
Liv. 21, 20, 4; so,bellum,
Tac. A. 2, 6:vitia cum opibus suis Romam (Asia),
Just. 36, 4, 12: vim in aliquem, to send against, i. e. employ against, Tac. A. 2, 38.—To hand over, transmit, commit:3.et quisquam dubitabit, quin huic hoc tantum bellum transmittendum sit, qui, etc.,
should be intrusted, Cic. Imp. Pomp. 14, 42:alicui signa et summam belli,
Sil. 7, 383:hereditas transmittenda alicui,
to be made over, Plin. Ep. 8, 18, 7; and with inf.:et longo transmisit habere nepoti,
Stat. S. 3, 3, 78 (analog. to dat habere, Verg. A. 9, 362;and, donat habere,
id. ib. 5, 262);for which: me famulo famulamque Heleno transmisit habendam,
id. ib. 3, 329:omne meum tempus amicorum temporibus transmittendum putavi,
should be devoted, Cic. Imp. Pomp. 1, 1:poma intacta ore servis,
Tac. A. 4, 54.—To let go: animo transmittente quicquid acceperat, letting pass through, i. e. forgetting, Sen. Ep. 99, 6:II. A.mox Caesarem vergente jam senectā munia imperii facilius tramissurum,
would let go, resign, Tac. A. 4, 41:Junium mensem transmissum,
passed over, omitted, id. ib. 16, 12 fin.:Gangen amnem et quae ultra essent,
to leave unconquered, Curt. 9, 4, 17:leo imbelles vitulos Transmittit,
Stat. Th. 8, 596.—Lit.1.In gen.(α).Act.:(β).grues cum maria transmittant,
Cic. N. D. 2, 49, 125:cur ipse tot maria transmisit,
id. Fin. 5, 29, 87; so,maria,
id. Rep. 1, 3, 6:satis constante famā jam Iberum Poenos transmisisse,
Liv. 21, 20, 9 (al. transisse):quem (Euphratem) ponte,
Tac. A. 15, 7:fluvium nando,
Stat. Th. 9, 239:lacum nando,
Sil. 4, 347:murales fossas saltu,
id. 8, 554:equites medios tramittunt campos,
ride through, Lucr. 2, 330; cf.:cursu campos (cervi),
run through, Verg. A. 4, 154: quantum Balearica torto Funda potest plumbo medii transmittere caeli, can send with its hurled bullet, i. e. can send its bullet, Ov. M. 4, 710:tectum lapide vel missile,
to fling over, Plin. 28, 4, 6, § 33; cf.:flumina disco,
Stat. Th. 6, 677.—In pass.:duo sinus fuerunt, quos tramitti oporteret: utrumque pedibus aequis tramisimus,
Cic. Att. 16, 6, 1:transmissus amnis,
Tac. A. 12, 13:flumen ponte transmittitur,
Plin. Ep. 8, 8, 5.—Neutr.:* 2.ab eo loco conscendi ut transmitterem,
Cic. Phil. 1, 3, 7:cum exercitus vestri numquam a Brundisio nisi summā hieme transmiserint,
id. Imp. Pomp. 12, 32:cum a Leucopetrā profectus (inde enim tramittebam) stadia circiter CCC. processissem, etc.,
id. Att. 16, 7, 1; 8, 13, 1; 8, 11, 5:ex Corsicā subactā Cicereius in Sardiniam transmisit,
Liv. 42, 7, 2; 32, 9, 6:ab Lilybaeo Uticam,
id. 25, 31, 12:ad vastandam Italiae oram,
id. 21, 51, 4; 23, 38, 11; 24, 36, 7:centum onerariae naves in Africam transmiserunt,
id. 30, 24, 5; Suet. Caes. 58:Cyprum transmisit,
Curt. 4, 1, 27. — Pass. impers.:in Ebusum insulam transmissum est,
Liv. 22, 20, 7.—In partic., to go over, desert to a party:B.Domitius transmisit ad Caesa rem,
Vell. 2, 84 fin. (syn. transfugio).—Trop. (post-Aug.).1.In gen., to pass over, leave untouched or disregarded (syn praetermitto):2.haud fas, Bacche, tuos taci tum tramittere honores,
Sil. 7, 162; cf.:sententiam silentio, deinde oblivio,
Tac. H. 4, 9 fin.:nihil silentio,
id. ib. 1, 13;4, 31: aliquid dissimulatione,
id. A. 13, 39:quae ipse pateretur,
Suet. Calig. 10; id. Vesp. 15. —In partic., of time, to pass, spend (syn. ago):tempus quiete,
Plin. Ep. 9, 6, 1: so,vitam per obscurum,
Sen. Ep. 19, 2: [p. 1893] steriles annos, Stat. S. 4, 2, 12:aevum,
id. ib. 1, 4, 124:quattuor menses hiemis inedia,
Plin. 8, 25, 38, § 94:vigiles noctes,
Stat. Th. 3, 278 et saep. — Transf.:febrium ardorem,
i. e. to undergo, endure, Plin. Ep. 1, 22, 7; cf.discrimen,
id. ib. 8, 11, 2:secessus, voluptates, etc.,
id. ib. 6, 4, 2. -
3 perago
pĕr-ăgo, ēgi, actum ( inf. paragier, Cato, Orig. 7, p. 1), 3, v. a.I.To thrust through, pierce through, transfix (only poet. and in post-Aug. prose):B. II.Theseus latus ense peregit,
transpierced, Ov. H. 4, 119:aliquem ardenti quercu,
Val. Fl. 1, 146; cf.:externa peragi dextrā,
Sil. 11, 364.—Hence, transf., to kill, slay, Mart. 5, 37, 16.—To drive about, harass, disturb, disquiet, agitate, annoy a person or thing (very rare):III. A.pecora peragens asilus,
Sen. Ep. 58, 2: totum Sempronium usque eo perago, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1.—In gen. (class.;B.syn.: exsequor, conficio, patro): multum egerunt, qui ante nos fuerunt, sed non peregerunt,
Sen. Ep. 64, 8: carmen tubā solā peregit, Enn. ap. Lact. ad Stat. Th. 11, 56 (Ann. v. 508 Vahl.):fabulam,
Cic. Sen. 19, 70; cf. id. ib. 18, 64 (and v. peractio):comitia,
id. N. D. 2, 4, 10:concilium,
Caes. B. G. 6, 4:partes suas,
Plin. Ep. 7, 33, 5:conata,
Juv. 13. 210:inceptum,
Verg. A. 4, 452:cursum,
id. ib. 4, 653; cf.:coeptum iter,
Ov. F. 1, 188:dona,
to finish distributing, Verg. A. 5, 362: mandata, Ov. M. 7, 502:aetatem, vitam, aevum,
id. Tr. 4, 8, 13; 41; id. M. 15, 485:facinus,
Juv. 6, 640; also, to exhaust:quot viros,
Auct. Priap. 34.— Absol., = diagein, to pass one's life, Pers. 5, 138.— Pass. impers.:Quis non peractum esse cum Pompeio crederet?
that the war with Pompey is ended, Flor. 4, 2, 53.—In partic., in jurid. Lat.:IV. A. B.reum,
to continue a prosecution till the defendant is condemned, Liv. 4, 42; Plin. Ep. 3, 9, 4; Ov. P. 4, 6, 30; Val. Max. 6, 2, 4:accusationem,
to prosecute to the end, Plin. Ep. 6, 31, 6:receptus est reus, neque peractus, ob mortem opportunam,
Tac. A. 4, 21.—Trop., to go through, go over, to relate, describe, detail, state:legatus peragit deinde postulata...Haec paucis verbis carminis concipiendique jurisjurandi mutatis peragit,
Liv. 1, 32, 6 sq.:verbis auspicia,
to mention, id. 1, 18 fin.:res pace belloque gestas,
to describe, treat of, id. 2, 1:dum perago tecum pauca,
Ov. Am. 2, 2, 2:res tenues, tenui sermone peractas,
delivered, Hor. S. 2, 4, 9. -
4 per-agō
per-agō ēgī, āctus, ere, to thrust through, pierce through, transfix: latus ense, transpierce, O.—To pass through, traverse: freta, O.: cum sol peregit Signa, O.—To disturb, trouble, agitate: Sempronium usque eo, ut, etc.: humum, till persistently, O.—Fig., to go through with, carry out, execute, finish, accomplish, complete: fabulam: concilium, Cs.: conata, Iu.: cursum, V.: iter, H.: dona, finish distributing, V.: aevum, O.: otia, live at ease, O.: facinus, Iu.—To follow to the end: reum, to prosecute to condemnation, L.: causam nullo labore.— To go through, go over, set forth, relate, describe, detail: postulata, L.: verbis auspicia, mention, L.: res pace belloque gestas, treat, L.: res tenuīs, tenui sermone peractas, delivered, H.: Omnia animo mecum, review, V. -
5 percutiō
percutiō cussī (percusti, H.), cussus, ere [per+quatio], to strike through and through, thrust through, pierce, transfix: gladio percussus: Mamilio pectus percussum, L.: coxam Aeneae, Iu.: non percussit locum, i. e. the right place (for a fatal blow).— To strike hard, beat, hit, smite, shoot: cum Cato percussus esset ab eo, had been struck: res de caelo percussae, struck by lightning: ab imbre percussis solibus, O.: manu pectus percussa, V.: lyram, play, O.: (lacernae) male percussae pectine, i. e. poorly woven, Iu.— To slay, kill: aliquem securi, behead: collum percussa securi Victima, O. —Fig., to smite, strike, visit, overwhelm, ruin: percussus calamitate: percussus fortunae volnere.— To strike, shock, impress, affect deeply, move, astound: percussit animum, it impressed me: animos probabilitate: amore percussus, H.: fragor aurem percutit, Iu.— To cheat, deceive, impose upon: hominem strategemate.* * *percutere, percussi, percussus Vbeat, strike; pierce -
6 trāns-adigō
trāns-adigō ēgī, āctus, ere, to thrust through, drive through: costas ensem, V.— To pierce through: Horum unum ad medium... Transadigit costas, V. -
7 trāns-verberō
trāns-verberō —, —, āre, to strike through, thrust through, pierce through, transfix: bestia venabulo transverberatur: abiete pectus, V. -
8 pertundo
per-tundo, tŭdi, tūsum (tussum;pertunsus,
Aur. Vict. Epit. 9, 10), 3, v. a., to beat, push, or thrust through, to make a hole through, to bore through, perforate (mostly ante-class.; not in Cic. or Cæs.): latus pertudit hasta, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 395 Vahl.); cf.: me pertudit in latus, id. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 81 (Ann. v. 540 ib.):terebrā vitem,
Cato, R. R. 41, 3:calicem per fundum,
id. ib. 52, 1:crumenam,
Plaut. Ps. 1, 2, 37:guttae saxa pertundunt,
Lucr. 4, 1287:tigna terebrare et pertundere perque forare,
id. 5, 1268:tunicam,
Cat. 32, 11:positos tineā pertunde libellos,
Juv. 7, 26:mediam venam,
to lance. id. 6, 46:lapide ungulam,
Col. 6, 15, 1:crebra foramina,
Vitr. 10, 22.—Hence, pertūsus, a, um. P. a., perforated, that has a hole or opening:pertusa sella,
Cato, R. R. 157:compita,
passable, Pers. 4, 28:laenā,
Juv. 5, 131.—Prov.:ingerere aliquid in pertusum dolium,
i. e. to spend one's time to no purpose, to labor in vain, Plaut. Ps. 1, 3, 135; cf.:non omnia pertusum congesta quasi in vas Commoda perfluxere,
Lucr. 3, 937:mittere in sacculum pertusum,
Vulg. Ag. 1, 6. -
9 transverbero
trans-verbĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to strike or beat through, to thrust through, pierce through, transfix:praeclara bestia venabulo transverberatur,
Cic. Fam. 7, 1, 3:abiete pectus,
Verg. A. 11, 667:clipei aera (hasta),
id. ib. 10, 336:in utrumque latus transverberatus,
Tac. H. 1, 42:aëra volitando,
App. de Deo Socr. p. 46, 37. -
10 per-tundō
per-tundō tudī, tūsus, ere, to thrust through, bore through, perforate: positos tineā pertunde libellos, Iu.: venam, lance, Iu.: dolium a fundo pertusum, L.: pertusā laenā, with a ragged cloak, Iu. -
11 transadigo
transadigere, transadegi, transadactus Vpierce through, thrust through -
12 transadigo
trans-ădĭgo, ēgi, actum, 3, v. a., to thrust through, pierce through ( poet. and in post - Aug. prose;syn. traicio): costas et crates pectoris ensem,
Verg. A. 12, 508; so,gladium per medium pectus,
App. M. 4, p. 147:ferrum sub papillam dexteram,
id. ib. 8, p. 207:horum unum ad medium... Transadigit costas,
Verg. A. 12, 276; so,aliquem ferro,
Stat. Th. 5, 125:aliquem jaculo,
Sil. 10, 141:injecta lancea alterum per pectus medium transadegit,
App. M. 9, p. 234, 37. -
13 transero
* I. II.To transfer by grafting, to ingraft: vidi ego transertos alieno in robore ramos Altius ire suis, Stat. S. 2, 1, 101. -
14 transfigo
trans-fīgo, xi, xum, 3, v. a.I.To thrust or pierce through, to transpierce, transfix a thing or a person (class.;II.syn. traicio): sagittā Cupido cor meum transfixit,
Plaut. Pers. 1, 1, 25:evelli jussit eam, quā erat transfixus, hastam,
Cic. Fin. 2, 30, 97:transfixi pilis,
Caes. B. G. 7, 62:Q. Fabium gladio per pectus transfigit,
Liv. 2, 46, 4:stricto gladio simul verbis increpans transfigit puellam,
id. 1, 26, 3:contrario ictu per parmam transfixus,
id. 2, 6, 9:latus,
id. 5, 36, 7:corpus,
id. 21, 8, 11:transfigitur scutum Pulfioni,
Caes. B. G. 5, 44:scuta uno ictu pilorum,
id. ib. 1, 25:unguibus anguem, Cic. poët. Div. 1, 47, 106: transfixo pectore,
Verg. A. 1, 44.—In a Greek construction:qui hastis corpus transfigi solent,
Plaut. Most. 2, 1, 11; so,sonipes transfixus pectora ferro,
Luc. 7, 528.— -
15 percutio
per-cŭtĭo, cussi, cussum, 3 ( perf. contr. percusti for percussisti, Hor. S. 2, 3, 273), v. a. [quatio].I.(With the notion of the per predominating.) To strike through and through, to thrust or pierce through (syn.: percello, transfigo).A.Lit.:B.percussus cultello,
Varr. R. R. 1, 69, 2:gladio percussus,
Cic. Mil. 24, 65:Mamilio pectus percussum,
Liv. 2, 19, 8:coxam Aeneae,
Juv. 15, 66:vena percutitur,
a vein is opened, blood is let, Sen. Ep. 70, 13:fossam,
to cut through, dig a trench, Front. Strat. 3, 17; Plin. Ep. 10, 50, 4.—Transf., to slay, kill (class.; cf.:II.neco, perimo, ico, ferio): aliquem securi,
to behead, Cic. Pis. 34, 84; id. Fin. 1, 7, 23:collum percussa securi Victima,
Ov. Tr. 4, 2, 5; Liv. 39, 43:aliquem veneno,
App. M. 10, p. 252, 21:hostem,
Suet. Calig. 3; Ov. H. 4, 94.—Hence, percutere foedus, to make a league, conclude a treaty (because an animal was slaughtered on the occasion;only post-Aug. for ferio, ico), Auct. B. Alex. 44: cum Albanis foedus percussit,
Just. 42, 3, 4; 43, 5, 10; Vulg. 3 Reg. 5, 12.—(With the idea of the verb predominating.) To strike, beat, hit, smite, shoot, etc. (cf.: ico, pulso, ferio).A.Lit.1.In gen. (class.):2.ceu lapidem si Percutiat lapis aut ferrum,
Lucr. 6, 162:cum Cato percussus esset ab eo, qui arcam ferebat,
had been struck, Cic. de Or. 2, 69, 279:januam manu,
Tib. 1, 5, 68; 1, 6, 3:turres de caelo percussae,
struck with lightning, Cic. Cat. 3, 8, 19; cf.:hunc nec Juppiter fulmine percussit,
id. N. D. 3, 35, 84:percussus ab aspide calcatā,
stung, bitten, Plin. 23, 1, 27, § 56; cf.: PERCVSSVS A VIPERA, Inscr. Vermigl. Iscriz. Perug. p. 319; Plin. 28, 3, 6, § 30; 28, 4, 10, § 44:color percussus luce refulgit,
struck, Lucr. 2, 799; cf. Ov. M. 6, 63; Val. Fl. 1, 495:auriculae (voce) percussae,
Prop. 1, 16, 28:percussus vocibus circus,
Sil. 16, 398.— Neutr.:sol percussit super caput,
Vulg. Jonae, 4, 8.—In partic.a.To strike, stamp, coin money (post-Aug.):b. c.ut nummum argenteum notā sideris Capricorni percusserit,
Suet. Aug. 94; id. Ner. 25. —As t. t. in weaving, to throw the shuttle with the woof: (lacernae) male percussae textoris pectine Galli, badly or coarsely woven, Juv. 9, 30.—d.Haec meraclo se percussit flore Libyco (=vino Mareotico), to get drunk, Plaut. Cas. 3, 5, 16 (cf.: sauciare se flore Liberi, Enn. ap. Fulg. 562, 25).—B.Trop.1.To smite, strike, visit with calamity of any kind (class.):2.percussus calamitate,
Cic. Mur. 24, 49:percussus fortunae vulnere,
id. Ac. 1, 3, 11:ruina,
Vulg. Zach. 14, 18: anathemate. id. Mal. 4, 6:plaga,
id. 1 Macc. 1, 32:in stuporem,
id. Zach. 12, 4.—To strike, shock, make an impression upon, affect deeply, move, astound (class.):3.percussisti me de oratione prolatā,
Cic. Att. 3, 12, 3; id. Mil. 29, 79: audivi ex Gavio, Romae esse hominem, et fuisse assiduum: percussit animum, it struck me, made me suspicious, id. Att. 4, 8, b, 3:animos probabilitate,
id. Tusc. 5, 11, 33:percussus atrocissimis litteris,
id. Fam. 9, 25, 3:fragor aurem percutit,
Juv. 11, 98.—To cheat, deceive, impose upon one (class.):4.aliquem probe,
Plaut. Ps. 2, 2, 9:hominem eruditum,
Cic. Fl. 20, 46:hominem strategemate,
id. Att. 5, 2, 2:aliquem palpo,
to flatter, Plaut. Am. 1, 3, 28.— -
16 transactum
trans-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].I.Lit. ( poet. and in post-Aug. prose).A.To drive through, i. e. to thrust or stick a weapon through (syn. traicio):B.per pectora transigit ensem,
Sil. 13, 376:ferrum per ambos pedes,
Sen. Oedip. 857. —Transf., to stab, pierce one through with a weapon, to transfix, transpierce:II.gladio pectus transigit,
Phaedr. 3, 10, 27:se ipsum gladio,
Tac. A. 14, 37:juvenem (cuspis),
Sil. 5, 473:viscera (ensis),
Luc. 4, 545:tempora (jaculum),
id. 9, 824:semet ictu gladii,
Aur. Vict. Caes. 5, 16:aliquem ictu,
id. ib. 39, 13.—To carry through, to bring to an end, to finish, settle, complete, conclude, perform, accomplish, despatch, transact any business (the class. signif. of the word; syn.: absolvo, perficio).A.In gen.:B.negotium,
Cic. Fam. 13, 14, 2; so id. Phil. 2, 9, 21; cf.:illud, quod faciendum primum fuit, factum atque transactum est,
id. Cat. 3, 6, 15; id. Div. in Caecil. 14, 45:rebus transactis,
id. Tusc. 4, 25, 55:transactā re, convertam me domum,
Ter. Ad. 2, 4, 22:quod plerumque non futura sed transacta perpendimus,
Curt. 8, 2, 1:transactis jam meis partibus,
Cic. de Or. 2, 4, 15:intus transigetur, si quid est, quod restet,
Ter. And. 5, 6, 17:aliquid per aliquem,
Cic. Rosc. Am. 51, 149:pleraque per se,
Liv. 34, 18, 3:aliquid cum aliquo,
Sall. J. 29, 5:prius de praetoribus transacta res, quae transigi sorte poterat,
Liv. 38, 25, 4:bellorum egregios fines, quotiens ignoscendo transigatur,
i. e. by amnesty, Tac. A. 12, 19:transigitur rixa caede,
id. G. 22:bella,
id. H. 2, 38:fabulam,
Plaut. Ps. 1, 5, 151; so,fabulam,
id. Cas. prol. 84:comoediam,
id. Truc. prol. 11:si transactum est,
if all is over, Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.: transactum de partibus ratus, Flor 4, 7, 13.—In partic., in business lang., to settle a difference or controversy, to come to a settlement, agreement, or understanding (syn.:2.decerno, statuo): postremo inter se transigant ipsi, ut lubet,
Ter. Hec. 3, 5, 61:cum reo,
Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:cum aliquo,
id. Rosc. Am. 39, 114:cum aliquo HS ducentis millibus,
id. Verr. 2, 1, 54, § 140:cum privatis non poterat transigi minore pecuniā,
id. Att. 4, 16, 14:rem cum Oppianico transigit, pecuniam ab eo accipit,
id. Clu. 13, 39:ut secum aliquid, quālubet condicione transigeret,
id. Quint. 31, 97.— Absol.:cum debitore,
Dig. 2, 15, 17.—Transf., in gen.: transigere cum aliquā re, to make an end of, put an end to, be done with a thing (mostly post-Aug.):3.optimum visum est committere rem fortunae et transigere cum Publilio certamen,
Liv. 9, 12, 11 Weissenb. ad loc.:transigite cum expeditionibus,
Tac. Agr. 34:tenebris imis abscondita jam cum luce transegerat,
App. M. 8, p. 204.— Impers. pass.:cum spe votoque uxoris semel transigitur,
Tac. G. 19; Quint. 7, 1, 44.—To dispose of, sell:C.ubi facultas est transigendi,
Pall. 3, 26, 2:quod teneriores matres generant transigendum est,
id. 12, 13, 8.—Of time, to bring to an end, to lead, pass, spend (perh. only post-Aug.;syn. ago): tempus per ostentationem aut officiorum ambitum,
Tac. Agr. 18 fin.:adulescentiam per haec fere,
Suet. Tib. 7:maximam aetatis partem per haec ac talia,
id. Claud. 10:transacto tribuniciae potestatis tempore,
id. Tib. 11:vixdum mense transacto,
id. Vit. 8:placidas sine suspirio noctes,
Sen. Ep. 90, 41:noctem,
Suet. Calig. 59:non multum venatibus, plus per otium transigunt,
Tac. G. 15:sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio,
Suet. Claud. 12:pios et insontes amoeno in loco dicimus perpetuitatem transacturos,
Tert. ad Nat. 2, 19 med.:diem sermonibus,
Plin. Ep. 3, 7, 4.—Hence, transactus, a, um, P. a., completed, settled:exceptio transacti negotii,
Dig. 2, 15, 17.— Subst.: transactum, i, n. (sc. negotium), a completed business, settlement, Dig. 2, 15, 2. -
17 transigo
trans-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago].I.Lit. ( poet. and in post-Aug. prose).A.To drive through, i. e. to thrust or stick a weapon through (syn. traicio):B.per pectora transigit ensem,
Sil. 13, 376:ferrum per ambos pedes,
Sen. Oedip. 857. —Transf., to stab, pierce one through with a weapon, to transfix, transpierce:II.gladio pectus transigit,
Phaedr. 3, 10, 27:se ipsum gladio,
Tac. A. 14, 37:juvenem (cuspis),
Sil. 5, 473:viscera (ensis),
Luc. 4, 545:tempora (jaculum),
id. 9, 824:semet ictu gladii,
Aur. Vict. Caes. 5, 16:aliquem ictu,
id. ib. 39, 13.—To carry through, to bring to an end, to finish, settle, complete, conclude, perform, accomplish, despatch, transact any business (the class. signif. of the word; syn.: absolvo, perficio).A.In gen.:B.negotium,
Cic. Fam. 13, 14, 2; so id. Phil. 2, 9, 21; cf.:illud, quod faciendum primum fuit, factum atque transactum est,
id. Cat. 3, 6, 15; id. Div. in Caecil. 14, 45:rebus transactis,
id. Tusc. 4, 25, 55:transactā re, convertam me domum,
Ter. Ad. 2, 4, 22:quod plerumque non futura sed transacta perpendimus,
Curt. 8, 2, 1:transactis jam meis partibus,
Cic. de Or. 2, 4, 15:intus transigetur, si quid est, quod restet,
Ter. And. 5, 6, 17:aliquid per aliquem,
Cic. Rosc. Am. 51, 149:pleraque per se,
Liv. 34, 18, 3:aliquid cum aliquo,
Sall. J. 29, 5:prius de praetoribus transacta res, quae transigi sorte poterat,
Liv. 38, 25, 4:bellorum egregios fines, quotiens ignoscendo transigatur,
i. e. by amnesty, Tac. A. 12, 19:transigitur rixa caede,
id. G. 22:bella,
id. H. 2, 38:fabulam,
Plaut. Ps. 1, 5, 151; so,fabulam,
id. Cas. prol. 84:comoediam,
id. Truc. prol. 11:si transactum est,
if all is over, Cic. Fam. 14, 4, 3; cf.: transactum de partibus ratus, Flor 4, 7, 13.—In partic., in business lang., to settle a difference or controversy, to come to a settlement, agreement, or understanding (syn.:2.decerno, statuo): postremo inter se transigant ipsi, ut lubet,
Ter. Hec. 3, 5, 61:cum reo,
Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:cum aliquo,
id. Rosc. Am. 39, 114:cum aliquo HS ducentis millibus,
id. Verr. 2, 1, 54, § 140:cum privatis non poterat transigi minore pecuniā,
id. Att. 4, 16, 14:rem cum Oppianico transigit, pecuniam ab eo accipit,
id. Clu. 13, 39:ut secum aliquid, quālubet condicione transigeret,
id. Quint. 31, 97.— Absol.:cum debitore,
Dig. 2, 15, 17.—Transf., in gen.: transigere cum aliquā re, to make an end of, put an end to, be done with a thing (mostly post-Aug.):3.optimum visum est committere rem fortunae et transigere cum Publilio certamen,
Liv. 9, 12, 11 Weissenb. ad loc.:transigite cum expeditionibus,
Tac. Agr. 34:tenebris imis abscondita jam cum luce transegerat,
App. M. 8, p. 204.— Impers. pass.:cum spe votoque uxoris semel transigitur,
Tac. G. 19; Quint. 7, 1, 44.—To dispose of, sell:C.ubi facultas est transigendi,
Pall. 3, 26, 2:quod teneriores matres generant transigendum est,
id. 12, 13, 8.—Of time, to bring to an end, to lead, pass, spend (perh. only post-Aug.;syn. ago): tempus per ostentationem aut officiorum ambitum,
Tac. Agr. 18 fin.:adulescentiam per haec fere,
Suet. Tib. 7:maximam aetatis partem per haec ac talia,
id. Claud. 10:transacto tribuniciae potestatis tempore,
id. Tib. 11:vixdum mense transacto,
id. Vit. 8:placidas sine suspirio noctes,
Sen. Ep. 90, 41:noctem,
Suet. Calig. 59:non multum venatibus, plus per otium transigunt,
Tac. G. 15:sponsalia filiae natalemque geniti nepotis silentio,
Suet. Claud. 12:pios et insontes amoeno in loco dicimus perpetuitatem transacturos,
Tert. ad Nat. 2, 19 med.:diem sermonibus,
Plin. Ep. 3, 7, 4.—Hence, transactus, a, um, P. a., completed, settled:exceptio transacti negotii,
Dig. 2, 15, 17.— Subst.: transactum, i, n. (sc. negotium), a completed business, settlement, Dig. 2, 15, 2. -
18 exigō
exigō ēgī, āctus, ere [ex + ago], to drive out, push forth, thrust out, take out, expel: reges ex civitate: hostem e campo, L.: post reges exactos: easdem (uxores), divorce, T.: suam (uxorem), turn out of the house: exigit Hebrus aquas, pours into the sea, O.: exactum ensem Fregit, by the thrust, O.: ensem per medium iuvenem, V.: (hasta) Cervice exacta est, passed through, O.— To drive away, hiss off (the stage): (fabulae) exigendae vobis, T. — To require, enforce, exact, demand, collect: ad pecunias exigendas legatos misimus: acerbissime pecuniae exigebantur: nomina sua: peditum numerum a civitatibus, Cs.: viam, demand the construction of: auspiciorum adhuc fides exigitur, further confirmation, Ta.— To export: agrorum fructūs, L.— To set right: ad perpendiculum columnas, set precisely upright.—Fig., to require, demand, claim, exact, insist: magis quam rogare: a teste veritatem: ius iurandum, L.: Has exegit gloria poenas, has cost, Iu.: de volnere poenas, O.: a violatoribus piacula, L.: ex te ut responderes: id ipsum, ut pereat, O.: a quoquam ne peieret, Iu.: in exigendo non acerbus.—Of time, to lead, spend, pass, complete, finish, close: cum maerore graviorem vitam, S.: exactā aetate mori, after a long life: hanc saepe exactā aetate usurpasse vocem, in old age, L.: per exactos annos, at the end of every year, H.: tribus exactis ubi quarta accesserit aestas, V.: spatiis exegit quattuor annum, O.— To conduct, superintend: aedīs privatas velut publicum opus, L.— To bring to an end, conclude, finish, complete: monumentum, H.: opus, O.: His demum exactis, V.— To determine, ascertain, find out: sociisque exacta referre, discoveries, V.: Non prius exactā ratione saporum, before he has ascertained, H.: non tamen exactum, quid agat, O.— To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider: ad vestras leges, quae Lacedaemone fiunt, estimate by the standard of, etc., L.: cultu ad luxuriam exacto, directed, Cu.: ad caelestia ritūs humanos, O.— To consider, deliberate on, take counsel upon: tempus secum, V.: talia secum, O.: non satis exactum, quid agam.* * *exigere, exegi, exactus Vdrive out, expel; finish; examine, weigh -
19 condita
con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).I.With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.A.Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):(β).oppida,
Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:urbem,
Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:arces,
Verg. E. 2, 61:locum,
Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:civitatem,
Cic. Rep. 1, 7, 12:regna,
Just. 2, 1 init.:imperium Poenorum,
id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—Transf. to the inhabitants:b.Romanam gentem,
Verg. A. 1, 33:genus hominum,
Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:optato conduntur Thybridis alveo,
they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:c.aram,
Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:sepulcrum,
Hor. Epod. 9, 26:moenia,
Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,(β).carmen,
Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:poëma,
Cic. Att. 1, 16, 15:longas Iliadas,
Prop. 2, 1, 14:bella,
Verg. E. 6, 7:Caesaris acta,
Ov. Tr. 2, 336:proelia,
Stat. Th. 1, 8:festa numeris,
Ov. F. 6, 24:alterum satirae genus,
Quint. 10, 1, 95:aliqua in hac materiā,
id. 3, 1, 19:prosam orationem,
Plin. 5, 29, 31, § 112:historiam,
id. 12, 4, 8, § 18; cf.:aliquid annalibus,
id. 2, 9, 6, § 43:praecepta medendi,
id. 26, 2, 6, § 10:laudes alicujus,
id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,Absol.:B.si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,
Plin. 13, 13, 27, § 88.—Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:II.jusjurandum,
Plaut. Rud. 5, 3, 18:aurea saecula,
Verg. A. 6, 793:collegium novum,
Liv. 5, 52, 11:morem,
Plin. 11, 37, 55, § 150:nova fata,
Verg. A. 10, 35:aeternam famam ingenio suo,
Phaedr. 3, prol. 53; so,nomen memorandum,
Sil. 4, 37:militarem disciplinam artemque bellandi,
Flor. 1, 3, 1:somniorum intellegentiam (Joseph),
Just. 36, 2, 8.—Of the gods:portenta sua,
to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:naturā rerum conditum est, ut, etc.,
Dig. 19, 5, 4.—With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).A.In gen.1.Prop.(α).Aliquid:(β).pecuniam,
Cic. Clu. 26, 72:frumentum,
id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,
id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;Auct. B. Afr. 65: vinum,
Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:aliquid proprio horreo,
id. C. 1, 1, 9:Sabinum testā levi,
id. ib. 1, 20, 3:pressa mella puris amphoris,
id. Epod. 2, 15:messem,
Tib. 1, 1, 42:fruges,
Paul. Sent. 2, 8, 2.—With the designation of the place (most freq. by in and acc.):2.minas viginti in crumenam,
Plaut. Truc. 3, 1, 9:mustum in dolium,
Varr. R. R. 1, 65, 1:cineres in urnas,
Suet. Calig. 15:barbam in auream pyxidem,
id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:legem in aerarium,
id. ib. 28:libri in sacrarium conditi,
Gell. 1, 19, 10; cf.the foll.: te in pistrinum,
Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:aliquem in custodiam,
Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:aliquem in carcerem,
to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;45, 42, 5: aliquem in vincula,
id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:argentum intro,
Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:sortes eo,
Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:litteras publicas in aerario sanctiore,
to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:se (aves) in foliis,
Verg. G. 4, 473:novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,
Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,
Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:id domi nostrae,
Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,
i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—Trop.: teneo omnia;B.in pectore condita sunt,
Plaut. Ps. 4, 1, 31:mandata corde memori,
Cat. 64, 231:tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,
Cic. Tusc. 5, 9, 27:in causis conditae sunt res futurae,
lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,Esp.,1.In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):2. 3.lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),
Cato, R. R. 117:ficus in orcas,
Col. 12, 15, 2:fructum in cados,
Plin. 13, 4, 9, § 48:corna in liquidā faece,
Ov. M. 8, 666:oleum,
Suet. Caes. 53.—To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):b.mortuos cerā circumlitos,
Cic. Tusc. 1, 45, 108:aliquem sepulcro,
id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:ossa parentis terrā,
Verg. A. 5, 48; so,aliquem terrā,
Plin. 7, 54, 55, § 187:corpora defunctorum in lapide sarcophago,
id. 36, 17, 27, § 131:fraternas umbras tumulo,
Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:ossa peregrinā ripā,
Ov. M. 2, 337:in Tomitanā condar humo?
id. P. 3, 1, 6:inhumatos Manes,
Luc. 9, 151:Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,
brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:patrem,
Phaedr. 4, 4, 30:fulgura publica condere,
Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,
Luc. 1, 606 sq. —Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:4.saecla vivendo,
Lucr. 3, 1090:longos soles cantando,
Verg. E. 9, 52:cum referetque diem condetque relatum,
i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:diem collibus in suis,
Hor. C. 4, 5, 29:diem,
Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:noctem,
Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:5.Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,
Cic. Div. 2, 54, 112:quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,
Hor. Ep. 1, 6, 25:lumen,
Lucr. 4, 434; so,lunam (nubes),
Hor. C. 2, 16, 3:aliquid jocoso furto,
id. ib. 1, 10, 8:vultus,
Ov. M. 2, 330; cf.:vultum aequore,
id. ib. 11, 255:enses,
to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:ferrum,
Phaedr. 5, 2, 8:gladium,
Quint. 8, prooem. §15: scuta latentia,
Verg. A. 3, 237:oculos,
to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,lumina,
Prop. 4 (5), 11, 64:se in viscera (terrae),
Ov. M. 2, 274:se sub lectum,
Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,
i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:ibi Dahas condidit,
id. 7, 7, 32:(Danai) notā conduntur in alvo,
concealed themselves, Verg. A. 2, 401:fera murmura,
Prop. 4 (5), 4, 61:iram,
Tac. A. 2, 28.—With abl.:his mensibus pisces jacent speluncis conditi,
Plin. 9, 16, 24, § 56:huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,
id. 8, 31, 51, § 98:luna condita tenebris,
Tac. A. 1, 28:aliquid alvo,
to swallow, Sil. 6, 199.—Poet.a.To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):(β).ensem in pectus,
Ov. M. 13, 392:digitos in lumina,
id. ib. 13, 561; 12, 295;5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,
Verg. A. 9, 348:telum jugulo,
Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,
Cels. 7, 5, n. 2.—Trop.:b.stimulos caecos in pectore,
Ov. M. 1, 727.—To hide by sailing away, to lose sight of:1.navita condit urbes,
Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):2.praecordia,
Hor. S. 1, 4, 89:oculi,
deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al. -
20 condo
con-do, dĭdi, dĭtum, 3, v. a. [con- = cum, and 2. do], lit., to bring, lay or put together (very freq. in all periods and species of composition).I.With the access. idea of uniting, to put or join together into a whole, to form, fashion, produce, make by joining together.A.Prop., of the founding of towns or states, to found, establish: Romam, Enn. ap. Varr. R. R. 3, 1, 2, and Suet. Aug. 7 fin. (Ann. v. 494 Vahl.):(β).oppida,
Varr. L. L. 5, § 142; Hor. Ep. 2, 1, 8:urbem,
Lucr. 5, 1107; Cic. Cat. 3, 1, 2; Sall. C. 6, 1; Liv. 1, 19, 1; Suet. Aug. 18; 47; Just. 2, 4, 15; 2, 15, 1:arces,
Verg. E. 2, 61:locum,
Hor. S. 1, 5, 92: colonias. Vell. 1, 15; Just. 16, 3, 7:civitatem,
Cic. Rep. 1, 7, 12:regna,
Just. 2, 1 init.:imperium Poenorum,
id. 19, 1, 1.—Hence, often ante and post Romam conditam, before and after the foundation of Rome, Cic. Tusc. 1, 1, 3; cf. Liv. praef. § 6 al.—Transf. to the inhabitants:b.Romanam gentem,
Verg. A. 1, 33:genus hominum,
Just. 2, 6, 11.—Hence, mid.:optato conduntur Thybridis alveo,
they settle, Verg. A. 7, 303 (condi proprie dicuntur, qui sibi statuunt civitatem. Conduntur ergo; sedem stabilem locant, Serv.). —Of the erecting, building of other things, to make, construct, build:c.aram,
Liv. 1, 7, 11; 28, 46, 16:sepulcrum,
Hor. Epod. 9, 26:moenia,
Verg. A. 1, 276; Ov. M. 3, 13; 14, 775; Just. 2, 12, 4.—Of written productions, to compose, write, celebrate, write or treat of, describe: SIVE CARMEN CONDIDISSET, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Rep. 4, 10, 12; so,(β).carmen,
Lucr. 5, 2; Hor. S. 2, 1, 82; id. Ep. 1, 3, 24; id. A. P. 436; Liv. 27, 37, 7; 31, 12, 10; Quint. 10, 1, 56 et saep.:poëma,
Cic. Att. 1, 16, 15:longas Iliadas,
Prop. 2, 1, 14:bella,
Verg. E. 6, 7:Caesaris acta,
Ov. Tr. 2, 336:proelia,
Stat. Th. 1, 8:festa numeris,
Ov. F. 6, 24:alterum satirae genus,
Quint. 10, 1, 95:aliqua in hac materiā,
id. 3, 1, 19:prosam orationem,
Plin. 5, 29, 31, § 112:historiam,
id. 12, 4, 8, § 18; cf.:aliquid annalibus,
id. 2, 9, 6, § 43:praecepta medendi,
id. 26, 2, 6, § 10:laudes alicujus,
id. 22, 13, 15, § 35.— Rarely,Absol.:B.si etiamnum Homero condente Aegyptus non erat,
Plin. 13, 13, 27, § 88.—Trop., to establish, found, to be the author of, to produce, make:II.jusjurandum,
Plaut. Rud. 5, 3, 18:aurea saecula,
Verg. A. 6, 793:collegium novum,
Liv. 5, 52, 11:morem,
Plin. 11, 37, 55, § 150:nova fata,
Verg. A. 10, 35:aeternam famam ingenio suo,
Phaedr. 3, prol. 53; so,nomen memorandum,
Sil. 4, 37:militarem disciplinam artemque bellandi,
Flor. 1, 3, 1:somniorum intellegentiam (Joseph),
Just. 36, 2, 8.—Of the gods:portenta sua,
to fuifil, accomplish, Sil. 16, 126.— Impers.:naturā rerum conditum est, ut, etc.,
Dig. 19, 5, 4.—With the access. idea of carefulness, to put away, to lay, put, or place somewhere for preservation, etc.; to lay up, store or treasure up (opp. promo).A.In gen.1.Prop.(α).Aliquid:(β).pecuniam,
Cic. Clu. 26, 72:frumentum,
id. N. D. 2, 63, 157; Hor. Ep. 2, 1, 140: condere et reponere fructus, [p. 409] Cic. N. D. 2, 62, 156:agri multa efferunt, quae... mandentur condita vetustati,
id. ib. 2, 60, 151; cf. id. Brut. 4, 16; Varr. R. R. 1, 62;Auct. B. Afr. 65: vinum,
Varr. R. R. 1, 13; cf. Mart. 13, 111, 2; Verg. E. 3, 43; Hor. Ep. 1, 1, 12:aliquid proprio horreo,
id. C. 1, 1, 9:Sabinum testā levi,
id. ib. 1, 20, 3:pressa mella puris amphoris,
id. Epod. 2, 15:messem,
Tib. 1, 1, 42:fruges,
Paul. Sent. 2, 8, 2.—With the designation of the place (most freq. by in and acc.):2.minas viginti in crumenam,
Plaut. Truc. 3, 1, 9:mustum in dolium,
Varr. R. R. 1, 65, 1:cineres in urnas,
Suet. Calig. 15:barbam in auream pyxidem,
id. Ner. 12; cf. id. ib. 47:legem in aerarium,
id. ib. 28:libri in sacrarium conditi,
Gell. 1, 19, 10; cf.the foll.: te in pistrinum,
Plaut. Ps. 1, 5, 120; cf.:aliquem in custodiam,
Liv. 31, 23, 9; Tac. H. 4, 2:aliquem in carcerem,
to thrust into prison, imprison, Cic. Verr. 2, 5, 29, § 76; Liv. 26, 16, 6; 29, 22, 7; 30, 21, 5;45, 42, 5: aliquem in vincula,
id. 23, 38, 7; 26, 34, 4. —With adv.:argentum intro,
Plaut. Ps. 1, 3, 120; id. Truc. 5, 28:sortes eo,
Cic. Div. 2, 41, 86 Orell. N. cr. —With in and abl.:litteras publicas in aerario sanctiore,
to keep, lay up, Cic. Verr. 2, 4, 63, § 140:se (aves) in foliis,
Verg. G. 4, 473:novissimo die dein (argyritin) condunt in plumbeo vase,
Plin. 33, 6, 35, § 109.—With abl.:condidit (libros Sibyllinos) duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi,
Suet. Aug. 31; Scrib. Comp. 145.—With locat.:id domi nostrae,
Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5; cf.:ut ei jam exploratus et domi conditus consulatus videretur,
i. e. he was sure of it, id. Mur. 24, 49.—Trop.: teneo omnia;B.in pectore condita sunt,
Plaut. Ps. 4, 1, 31:mandata corde memori,
Cat. 64, 231:tu, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris,
Cic. Tusc. 5, 9, 27:in causis conditae sunt res futurae,
lie, are contained, id. Div. 1, 56, 128. —Hence,Esp.,1.In econom. lang., to preserve, pickle (for which the access. form condio, īre, became prevalent):2. 3.lentiscum in acetum (cf. just before, oleae quomodo condiantur),
Cato, R. R. 117:ficus in orcas,
Col. 12, 15, 2:fructum in cados,
Plin. 13, 4, 9, § 48:corna in liquidā faece,
Ov. M. 8, 666:oleum,
Suet. Caes. 53.—To inter, bury (cf. compono, II. B. 1. c.):b.mortuos cerā circumlitos,
Cic. Tusc. 1, 45, 108:aliquem sepulcro,
id. Leg. 2, 22, 56; Verg. A. 3, 67; Ov. M. 7, 618; 8, 235:ossa parentis terrā,
Verg. A. 5, 48; so,aliquem terrā,
Plin. 7, 54, 55, § 187:corpora defunctorum in lapide sarcophago,
id. 36, 17, 27, § 131:fraternas umbras tumulo,
Ov. F. 5, 451; so id. M. 14, 442; Val. Fl. 5, 198:ossa peregrinā ripā,
Ov. M. 2, 337:in Tomitanā condar humo?
id. P. 3, 1, 6:inhumatos Manes,
Luc. 9, 151:Alexandrum intemperantiā bibendi... condidit,
brought to the grave, Sen. Ep. 83, 23:patrem,
Phaedr. 4, 4, 30:fulgura publica condere,
Juv. 6, 587, v. fulgur; cf.:Aruns dispersos fulminis ignes Colligit et terrae maesto cum murmure condit,
Luc. 1, 606 sq. —Poet., of time, to pass, spend, live through, bring to a close:4.saecla vivendo,
Lucr. 3, 1090:longos soles cantando,
Verg. E. 9, 52:cum referetque diem condetque relatum,
i. e. morning and evening, id. G. 1, 458:diem collibus in suis,
Hor. C. 4, 5, 29:diem,
Stat. Th. 10, 54; Plin. Ep. 9, 36, 4; id. Pan. 80 fin.; Macr. Somn. Scip. 1, 20 fin.:noctem,
Sil. 4, 482.—In respect to lustrum, v. 2. lustrum, I.—Transf., to conceal, hide, secrete, suppress:5.Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, ut... injussu senatūs ne legantur quidem libri,
Cic. Div. 2, 54, 112:quicquid sub terrā est in apricum proferet aetas, Defodiet condetque nitentia,
Hor. Ep. 1, 6, 25:lumen,
Lucr. 4, 434; so,lunam (nubes),
Hor. C. 2, 16, 3:aliquid jocoso furto,
id. ib. 1, 10, 8:vultus,
Ov. M. 2, 330; cf.:vultum aequore,
id. ib. 11, 255:enses,
to sheathe, Hor. Epod. 7, 2:ferrum,
Phaedr. 5, 2, 8:gladium,
Quint. 8, prooem. §15: scuta latentia,
Verg. A. 3, 237:oculos,
to close, shut, Ov. Tr. 3, 3, 44 (but oculi conditi, v. P. a. infra); so,lumina,
Prop. 4 (5), 11, 64:se in viscera (terrae),
Ov. M. 2, 274:se sub lectum,
Suet. Calig. 51.—Mid., Plin. 8, 57, 82, § 223:nocte... aliquot Numidarum turmas medio in saltu condiderat,
i. e. placed in ambush, Liv. 27, 26, 8; so, hostis in silvis armatum militem condidit, Curt. 8, 1, 4; cf.:ibi Dahas condidit,
id. 7, 7, 32:(Danai) notā conduntur in alvo,
concealed themselves, Verg. A. 2, 401:fera murmura,
Prop. 4 (5), 4, 61:iram,
Tac. A. 2, 28.—With abl.:his mensibus pisces jacent speluncis conditi,
Plin. 9, 16, 24, § 56:huic sollertiā est inanium ostrearum testis se condere,
id. 8, 31, 51, § 98:luna condita tenebris,
Tac. A. 1, 28:aliquid alvo,
to swallow, Sil. 6, 199.—Poet.a.To thrust or strike in deep, to plunge (cf. abscondo):(β).ensem in pectus,
Ov. M. 13, 392:digitos in lumina,
id. ib. 13, 561; 12, 295;5, 423: ensem totum alicui in adverso pectore,
Verg. A. 9, 348:telum jugulo,
Ov. M. 13, 459; Sen. Oedip. 1037; cf. pass.:nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur,
Cels. 7, 5, n. 2.—Trop.:b.stimulos caecos in pectore,
Ov. M. 1, 727.—To hide by sailing away, to lose sight of:1.navita condit urbes,
Val. Fl. 2, 443; cf. abscondo.—Hence,condĭtus, a, um, P. a., close, secret, deep (rare):2.praecordia,
Hor. S. 1, 4, 89:oculi,
deep set, Plin. 11, 37, 53, § 141.—condĭta, ōrum, n., the laid up store (late Lat.), Cod. Th. 7, 4, 3; Dig. 32, 95 al.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
To thrust through — Thrust Thrust, v. t. [imp. & p. p. {Thrust}; p. pr. & vb. n. {Thrusting}.] [OE. ?rusten, ?risten, ?resten, Icel. ?r?st? to thrust, press, force, compel; perhaps akin to E. threat.] 1. To push or drive with force; to drive, force, or impel; to… … The Collaborative International Dictionary of English
thrust through — Pierce, stab … New dictionary of synonyms
Thrust — Thrust, v. t. [imp. & p. p. {Thrust}; p. pr. & vb. n. {Thrusting}.] [OE. ?rusten, ?risten, ?resten, Icel. ?r?st? to thrust, press, force, compel; perhaps akin to E. threat.] 1. To push or drive with force; to drive, force, or impel; to shove; as … The Collaborative International Dictionary of English
Thrust — Thrust, v. t. [imp. & p. p. {Thrust}; p. pr. & vb. n. {Thrusting}.] [OE. ?rusten, ?risten, ?resten, Icel. ?r?st? to thrust, press, force, compel; perhaps akin to E. threat.] 1. To push or drive with force; to drive, force, or impel; to shove; as … The Collaborative International Dictionary of English
Thrust SSC — Thrust SSC … Википедия
thrust — thrust1 [ θrʌst ] (past tense and past participle thrust) verb ** 1. ) transitive thrust something into/through/toward/under something to put something somewhere with a quick hard push: He thrust a microphone under her nose. The man thrust his… … Usage of the words and phrases in modern English
thrust — I UK [θrʌst] / US verb Word forms thrust : present tense I/you/we/they thrust he/she/it thrusts present participle thrusting past tense thrust past participle thrust ** 1) a) [transitive] to put something somewhere with a quick hard push thrust… … English dictionary
Thrust vectoring — Infobox Aviation name = Thrust vectoring caption = The F 18 HARV, X 31, and F 16 MATV in flightThrust vectoring is the ability of an aircraft or other vehicle to direct the thrust from its main engine(s) in a direction other than parallel to the… … Wikipedia
Thrust reversal — Thrust reversal, also called reverse thrust, is the temporary diversion of an aircraft engine s exhaust or changing of propeller pitch so that the thrust produced is directed forward, rather than aft. This acts against the forward travel of the… … Wikipedia
Thrust — is a reaction force described quantitatively by Newton s Second and Third Laws. When a system expels or accelerates mass in one direction the accelerated mass will cause a proportional but opposite force on that system.ExamplesA fixed wing… … Wikipedia
thrust — /thrust/, v., thrust, thrusting, n. v.t. 1. to push forcibly; shove; put or drive with force: He thrust his way through the crowd. She thrust a dagger into his back. 2. to put boldly forth or impose acceptance of: to thrust oneself into a… … Universalium